Canlıların en önemli ortak özelliklerinden biri, kendilerine benzer yeni bireyler oluşturabilme yetenekleridir. Bu yetenek, üreme yoluyla gerçekleştirilir ve eşeysiz üreme ve eşeyli üreme olmak üzere iki farklı şekilde gerçekleşebilir. Eşeyli üreyen canlılarda, tür içi kalıtsal çeşitlilik sağlanır ve bu çeşitlilik, türün uyum yeteneğini artırır. Mayoz bölünme ve eşeyli üreme, kalıtsal çeşitliliğin temel nedenidir.
Mayoz bölünme, özel bir bölünme şekli olup, kromozom sayısını yarıya düşürür. Eşeyli üreyen canlılarda, haploid hücreler gamet olarak adlandırılır ve döllenme sonrasında türün normal diploid kromozom sayısına ulaşılır. İnsan 46 kromozoma sahiptir ve her birey, bu kromozomların 23 tanesini her bir ebeveynden alır.
Homolog kromozomlar, aynı özelliğe etki eden genleri bulunduran çiftlerdir. Aleller, gen alternatifleridir ve canlılarda belli bir özelliği belirleyen genler üzerinde bulunurlar. Bir birey, her özelliği için her bir homolog çiftten sadece bir kromozom alır. Bu nedenle, alellerin sayısı kaç olursa olsun, bir birey en fazla iki alel çeşidini bünyesinde bulundurabilir.
Canlılarda kromozomlar üzerinde bulunan genlerin konumlarına lokus denir ve gen çeşitliliği, kalıtsal çeşitliliğin temel nedenidir. Tür içi kalıtsal çeşitlilik, canlıların yaşama şartlarına uyum sağlamasını ve varlığını sürdürmesini kolaylaştırır.