Çok Alellilik Nedir?
Çok alellilik, bir karakter için birden fazla alelin bulunduğu durumlarda ortaya çıkar. Ancak, bir birey yalnızca bu alellerin en fazla ikisine sahip olabilir. Örneğin, tavşanlarda kürk rengi için dört farklı alel mevcuttur: Yabanıl (C), Şinşilla (Cch), Himalaya (Ch), ve Albino (Ca veya c).
İnsanlarda da AB0 kan grupları çok alellelidir ve bu özellik üç farklı alel tarafından kontrol edilir: A, B ve O. A ve B alelleri, O alelinden daha baskındır. Kan grubu, alyuvar zarındaki antijen proteinlerine bağlıdır. Sadece A antijeni olanlar A kan grubuna, sadece B antijeni olanlar B kan grubuna ve hem A hem de B antijenlerini taşıyanlar AB kan grubuna sahip olurlar. Hiçbir antijene sahip olmayanlar O kan grubundandır.
Kan nakilleri için uyumlu kan gruplarının bilinmesi önemlidir. Aksi halde, alıcı kan hücreleri verici kan hücrelerine yapışarak tıkanmaya neden olan aglutinasyona yol açabilir.
Rh Faktörü
Rh antijeni, insanda R ve çekinik r alelleri ile kontrol edilir. R geni olanlar Rh pozitifken, r geni olanlar Rh negatiftir. Rh antijenine doğal antikorlar yoktur ancak, antijenle ilk kez karşılaşıldığında antikorlar üretilir. İkinci kez antijen görüldüğünde ise aglutinasyon yaşanabilir.
Sonuç olarak, çok alellilik ve Rh faktörü önemli genetik özelliklerdir ve uyumlu kan gruplarının bilinmesi hayat kurtarıcı olabilir.