Ekosistemin abiyotik (cansız) unsurlarını şu şekilde sıralamak mümkündür: Işık, sıcaklık, iklim, su, toprak ve mineraller, ortamın pH derecesi.
Işık, güneşin merkezindeki nükleer tepkimeler sonucu yayılan yüksek enerjili elektromanyetik dalgalar sayesinde oluşur. Dünyaya ulaşan güneş ışınları mor ötesi ışınlar, kızıl ötesi ışınlar ve görünür ışınlardan oluşur. Mor ötesi ışınların DNA’nın yapısını bozması canlılar üzerinde olumsuz etki yapar. Güneş ışığı, bitkiler ve diğer fotosentetik organizmalar tarafından doğrudan kullanılır, ancak tüm ekosistemlerin çalışması için gereklidir.
Sıcaklık, enzimlerin çalışmasını ve kimyasal reaksiyonların hızını etkiler. Güneş ışınlarının dağılımı nedeniyle her yerde aynı değildir. Canlılar için uygun sıcaklık değişkenlik gösterir. Bitkiler arasında da sıcaklık toleransı farklılıkları görülür.
İklim, belirli bir bölgede uzun bir zaman aralığında hüküm süren atmosfer koşullarını ifade eder. Ekosistemlerde canlı çeşitliliğinin oluşumunda iklim faktörleri büyük önem taşır. Ekvatora uzaklık, denize uzaklık ve deniz seviyesinden yükseklik gibi faktörler iklimi belirler. Coğrafik konum, dağların özellikleri, su, rüzgar ve bitki örtüsü de etkili olabilir.
Su, canlıların metabolizması için hayati önem taşır ve ekosistemlerin işleyişinde önemli bir faktördür. Toprak ve mineraller de bitkilerin büyümesi için gerekli besinleri sağlar ve ekosistemi oluşturan unsurlardan biridir. Ortamın pH derecesi ise canlıların yaşamını etkileyebilir.
Özet olarak, ekosistemlerin cansız unsurları, birbirleriyle etkileşim içinde olan karmaşık faktörlerden oluşur. İşık, sıcaklık, iklim, su, toprak ve mineraller, ortamın pH derecesi gibi unsurlar, ekosistemlerin oluşumunda ve işleyişinde önemlidir.