Oksijensiz Solunum Nedir?
Oksijensiz solunum, bakterilerin oksijen varlığında yaşayamadığı durumlarda gerçekleştirdiği bir solunum şeklidir. Bu solunum şekli, elektron taşıma sistemleri (ETS) elemanlarına sahip bakteriler tarafından gerçekleştirilir. Oksijensiz solunum, bazı bakteriler için zorunlu bir durumdur ve denitrifikasyon gibi olaylarda görev alan organizmalarda fakültatif bir durum söz konusudur.
Oksijensiz Solunumun İşleyişi
Oksijensiz solunumda birçok inorganik bileşiğin kullanıldığı görülür. Sülfat gibi yüksek seviyede yükseltgenmiş bileşikler, bakteriler tarafından indirgenebilir. Sülfat indirgenmesi sonucu hidrojen sülfür (H2S) adı verilen bir gaz ortaya çıkar. Sülfat indirgeyen bakteriler organik besinleri ETS üzerinden aktararak ATP sentezi gerçekleştirirler. Bir mol glikozun oksijenli solunumda yıkılması ile elde edilen enerji son elektron alıcısının sülfat olduğu oksijensiz solunumda elde edilen enerjiden daha fazladır.
Nitrat da oksijensiz solunum için önemli bir elektron alıcısıdır. Nitratın denitrifikasyon adı verilen bir süreçle moleküler azota dönüştürülmesi sağlanır. Bu süreçte bakteriler organik besinlerden aldıkları elektronları ETS üzerinden transfer ederler ve nitratın dönüşümü gerçekleşir. Bir mol glikozun nitratın son elektron alıcısı olduğu oksijensiz solunumda yıkılması ile yaklaşık olarak 649 kcal enerji açığa çıkar.
Metanojen Arkeler
Oksijensiz solunumun bir diğer çeşidi, sadece metanojen arkeler tarafından gerçekleştirilir. Karbondioksitin hidrojen tarafından indirgenmesi sonucunda metan oluşumu gerçekleşir. Metanojenlerin otçul memelilerin sindirim kanallarında ürettikleri metan gazı, hayvanların geğirmeleri ile dışarı atılır.
Oksijensiz solunum, yaşayan organizmalar için önemli bir solunum şeklidir. Bazı durumlarda zorunlu bir gereklilik olarak ortaya çıksa da, birçok bakteri ve arke bu solunum şeklini tercih ederler.