Sosyal Davranışların Özellikleri
Hayvanlar, tek başlarına veya gruplar halinde yaşayabilirler. Birçok çevresel faktör, farklı hayvanları bir araya getirebilir. Bu canlılar, topluluk adı verilen organize olmamış grupları oluştururlar. Ancak bazı hayvanlar sosyal grup adı verilen organize olmuş grupları oluştururlar. Sosyal gruplar, belirli görevleri yerine getirmek için özelleşmiş üyelerden meydana gelen ve kendi kendine yeterli olan bir popülasyondur.
Grubun hayatta kalması, özelleşmiş üyelerin yakın iş birliğine bağlıdır. Bu nedenle, bir sosyal grubu, çok hücreli bir organizmaya benzetebiliriz. Farklı görevleri üstlenen bireyler, organize bir şekilde çalışırlar. Sosyal grupları oluşturan bireyler, özel görevleri yerine getirmek için farklılaşmıştır. Bu gruplar, iş birliği yaparak avlanma, savunma, yaşam alanı bulma, çiftleşme ve yavruları koruyarak soylarını devam ettirme gibi karşılıklı iş birliğine dayalı çeşitli davranışlar sergilerler.
İş Birliğine Dayalı Davranışlar
Bir topluluğu oluşturan bireyler, iş birliği yaparak avlanır, savunma yapar, yaşam alanı bulur, çiftleşir ve yavruları korurlar. Bu davranışları çeşitli hayvan gruplarında görebiliriz. Grubu oluşturan bireylerin hayatta kalabilmesi, iletişime dayanır. Grup üyeleri arasındaki iletişim sesle, görsel veya kimyasal uyarıcılarla sağlanır. Örneğin, bir grup üyesi bir tehlike olduğunu hissettiğinde, diğer bireylere haber verir ve bütün grupu uyarır. Böylece grup, tehlikeden kaçar.
Gruplar ayrıca iş birliği yaparak avcılara karşı savunma davranışı sergilerler. Bu davranış, erkek misk öküzleri, küçük kuşlar, kurtlar, aslanlar ve vahşi köpekler gibi hayvan gruplarında görülebilir.
Çatışma ve Baskınlık Davranışları
Sosyal gruplar içinde bazen çatışma davranışları da görülür. Çünkü organizmalar kalabalıklaştıkça besin, yaşam alanı ve eş için rekabet artar. Bu durum, grupu oluşturan hayvanlar arasındaki sosyal hiyerarşinin ortaya çıkmasına neden olur. Sosyal hiyerarşi, bireylerin üstünlüklerine göre derece derece sıralanması ve birbirlerini kontrol etmesidir.
Hayvanlar arasındaki yurt edinme eğilimi, canlıların yaşadığı ortamı en verimli şekilde kullanmaya yöneliktir. Çünkü yurt savunması, bireyler arasındaki çekişmeyi azaltır, populasyon büyümesini kontrol altında tutar ve bireylerin habitatları içinde eşit olarak dağılmasını sağlar.
Sosyal Gruplarda İletişim
İletişim, sosyal davranışların gerçekleşmesinde önemli bir yere sahiptir. Bu sebepten sosyal grubu oluşturan bireyler aralarında iletişimi sağlayan çok çeşitli mesajlar oluşturur. Bu mesajlar, kimyasal salgılar, sesli veya görsel uyarılar şeklinde olabilir.
Birçok hayvan tarafından haberleşmede kullanılan kimyasal salgılara feromon denir. Feromonlar, eşeysel çekim için kullanılabilir ve aynı türe ait bireylerin davranışlarını etkiler.
Sesli mesajlar, böceklerden, kurbağalardan, kuşlardan, balinalardan gibi pek çok hayvan grubu arasında önemlidir. Görsel mesajlar, arılar arasındaki iletişimi sağlamada önemlidir.
Sonuç
Birçok hayvan, sosyal gruplar hâlinde yaşarlar ve bu gruplar organizasyonunun onlar için hayatta kalmada büyük bir avantaj olduğu kanıtlanm